Δύο αδέρφια γκαρδιακά

Δυο αδέρφια γκαρδιακά λίαρα μάτια και όμορφα

και δυο  πολυαγαπημένα λιάρα μάτια και γραμμένα

μπήκε το δαιμονικό λιάρα μάτια κι όμορφα

και τα ’βαλε να πιαστούνε, λιάρα μάτια και γραμμένα

αγάπησε ο μικρότερος, λιάρα μάτια κι όμορφα

(ωχ!) του πρώτου την γυναίκα, λιάρα μάτια και γραμμένα

ωρ’ νύφη μου σ’ αγαπώ, λιάρα μάτια κι όμορφα

και γυναίκα να σε κάνω λιάρα μάτια και γραμμένα

συ το θέλεις μια φορά, λιάρα μάτια κι όμορφα,

ωρέ και ’γω το θέλω δέκα, λιάρα μάτια και γραμμένα

τι αιτία να του βρω, λιάρα μάτια κι όμορφα

για να πάω να τον σκοτώσω, λιάρα μάτια και γραμμένα

σο ’χει ο πατέρας σου, λιάρα μάτια και όμορφα

ωρέ και αμπέλια και χωράφια, λιάρα μάτια και γραμμένα

συρέ να τα μοιράσεται, λιάρα μάτια και όμορφα

ωρέ τα αμπελοχωραφά σας, λιάρα μάτια και γραμμένα

’συ να πάρεις το καλό, λιάρα μάτια και όμορφα

ωρέ τη μέση το χωράφι, λιάρα μάτια και γραμμένα

δεν θέλει και αν δε στρέχτει, λιάρα μάτια και όμορφα

ρίξε και σκότωσέ τον, λιάρα μάτια και γραμμένα

έλα μωρ’ αδερφούλη μου, λιάρα μάτια και όμορφα

έλα για να μοιράσομαι, λιάρα μάτια και όμορφα

τ’ αμπελοχωραφά μας, λιάρα μάτια και γραμμένα.

Γιατί μωρ’ αδερφούλη μου, λιάρα μάτια και όμορφα

ωρέ ’κους τα γυναικολόγια, λιάρα μάτια και γραμμένα

Βγάζει το σπαθάρι με το χρυσό θηκάρι

της κόβει το κεφάλι στο μύλο το πηγαίνει

– Άλεσε, μύλε άλεσε της κούρβας το κεφάλι.

κάνε τ’ αλέυρι κόκκινο και την πασπάλι μαυρό

για να ’ρχονται οι γραμματικοί να παίρνουνε μελάνι

και να’ ρχονται και οι όμορφες να παίρνουν κοκκινάδι.

 

Τραγουδήθηκε από την Μαρίνα Αγγελοπούλου, γέννημα Τσαμαντιώτισσα, παντρεμένη στο Βαβούρι, σε εκδήλωση του Πολυφωνικού Καραβανιού το 2002 στους Φιλιάτες, με συνοδεία από μέλη του πολυφωνικού συνόλου «Χαονία». Το τραγούδι είναι ευρύτερα διαδεδομένο, σε κάποια συλλογή, μάλιστα, συνοδεύεται από το σχόλιο «είναι εμφανής η διδακτική διάθεση του τραγουδιού»! Στο Εργαστήρι Πολυφωνίας του Πολυφωνικού Καραβανιού διδάσκεται με τους ακόλουθους στίχους, με ερμηνεία που βασίζεται στον τρόπο των Κτισμάτων Πωγωνίου. Δισκογραφήθηκε από το Πολυφωνικό των Κτισμάτων στην έκδοση «ΠΟΛΥΦΩΝΙΚΟ ΤΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ» (Λύρα, Πάπιγκο 1994) με τον τίτλο «Τρία καλά ’ναι στο ντουνιά». Η ηχογράφηση δεν περιλαμβάνει τις τελευταίες τρεις στροφές

 

(Ωχ) Τίποτε δεν εζήλεψα

Σ’ τούτον απάνω κόσμο

 

(Ωχ) μον΄ τ΄ άλογο το γρήγορο

Και τ’ άξιο το ζευγάρι

 

Και την γυναίκα την καλή

Που να τιμάει τον άντρα

 

Όπου τον κούει σκώνεται

Κι όπου τον βλέπει στρώνει

 

Ήταν δυο αδέλφια γκαρδιακά

Δυο πολυαγαπημένα

 

Αγάπης΄ο μικρότερος

Του μέγα τη γυναίκα

 

– Νύφη μ’ εγώ σε αγαπώ

Και θέλω να σε πάρω

 

– Εσύ αν με θέλεις μια και δυο

Εγώ σε θέλω δέκα

 

Σκότως΄τον αδελφούλη σου

Και συ να με κερδίσεις

 

– Τι αφορμή για να του βρώ

Νύφη μ’ να τον σκοτώσω;

 

– Πατέρα σας σας άφησε

Αμπέλια και χωράφια

 

Σύρτε να τα μοιράσετε

και κει να σκοτωθείτε

 

Τους μαύρους καβαλίκεψαν

Στα μούλκια τους πηγαίνουν

 

Και δέσανε τους μαύρους τους

Από ελιάς κλωνάρι

 

Τσ΄εκεί αδερφέ τον μαύρο σου

Τσ’ εκεί θα κλωτσιστούνε

Και μείς θα σκοτωθούμε

 

Παραλλαγές του τραγουδιού στη στιχουργική του πληρότητα υπάρχουν στα βιβλία ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΒΟΡΕΙΟ ΗΠΕΙΡΟ (Γρηγόρης Κατσαλίδας, Gutenberg) σελ. 78-81 και ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΒΟΡΕΙΟΥ ΗΠΕΙΡΟΥ (Ν. Λύτης – Π. Φωτίου, Νεφέλη) σελ 55-56. Και οι δυο καταγραφές έχουν σαν τίτλο και πρώτο στίχο το «Ήταν δυ’ αδέρφια γκαρδιακά». Στιχουργική καταγραφή με τον τίτλο «Τρία καλά ‘ναι στο ντουνιά» περιλαμβάνεται στο βιβλίο του πρεσβ. Χρήστου Μάτσια ΠΩΓΩΝΙ – ΔΕΡΟΠΟΛΗ (Δωδώνη, 1985, σελ. 209). Κάποιοι από τους συγγραφείς κατατάσσουν το τραγούδι στους θρύλους και τις παραλογές όπως άλλωστε και ο Γιώργος Ιωάννου στην έκδοση ΠΑΡΑΛΟΓΕΣ (Εστία, 1996) σελ. 88-90. Χορεύεται στα δύο.