Καλή πρακτική διαφύλαξης Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς UNESCO
Χωριό του όρους Κασιδιάρης
Βρίσκεται στις νοτιοδυτικές πλαγιές του όρους Κασιδιάρης, στα ανατολικά του όρους Μουργκάνα.
Δήμος Ζίτσας, ΠΕ Ιωαννίνων
Παλαιότερη ονομασία Κοσόλιανη
Αποστάσεις 30 χλμ. από Ζίτσα, 39 χλμ. από Ιωάννινα
Υψόμετρο 762m
Κάτοικοι 42 (απογραφή 2011)
Καταλύματα Ξενώνας Αετόπετρας Ζίτσας
Η Αετόπετρα, η Κοσόλιανη των ντόπιων, απέκτησε τη θέση της στο χάρτη της ζώσας πολυφωνίας χάρη στο πάθος μιας παρέας νέων που, αφού μαθήτευσαν το πολυφωνικό τραγούδι, έφτιαξαν το Πολυφωνικό της Αετόπετρας, με σειρά εμφανίσεων, δισκογραφία και πολύχρονη διαδρομή. Η ύπαρξή τους ήταν το έναυσμα για την πρώτη εκδήλωση του Πολυφωνικού Καραβανιού στο χωριό, το 2004, στο πλαίσιο της 6ης Διεθνούς Συνάντησης Πολυφωνικού Τραγουδιού, με τη στήριξη του Δήμου Μολοσσών και τη συμμετοχή ομίλων και μουσικών από Ελλάδα, Αλβανία και Βουλγαρία. Ακολούθησαν και άλλες εκδηλώσεις, το 2008, το 2011, το 2021 ενώ, παράλληλα, το Πολυφωνικό της Aετόπετρας συχνά συμμετείχε στις «Μεγάλες Γιορτές Πολυφωνικού Τραγουδιού» που διοργανώνει το Πολυφωνικό Καραβάνι στην Αθήνα, όπου και βραβεύθηκε.
Συνεργείο του Πολυφωνικού Καραβανιού έχει πραγματοποιήσει επιτόπιες καταγραφές στο χωριό, ιδιαίτερα στα πανηγύρια της Αγίας Παρασκευής και του Αγίου Δημητρίου. Η Αδελφότητα Αετόπετρας στήριξε την εγγραφή του Πολυφωνικού Καραβανιού στις Καλές Πρακτικές Διαφύλαξης Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO, όπου ιδιαίτερη συμβολή είχε και η Αετοπετρίτισσα Ιωάννα Τζαβάρα. Οι προσωπικοί δεσμοί των πρωτεργατών του Πολυφωνικού Καραβανιού με τους Αετοπετρίτες είναι πολύχρονοι και βαθείς.
«Ήθελα να σε ρωτήσω τριαντάφυλλο»
Κυράδες της Άνω Δερόπολης
Αετόπετρα, Πολυφωνικό Καραβάνι 2004
Ο Γιάννος και η Μαριγώ
σ’ ένα σχολειό πηγαίναν
Ο Γιάννος ξέρει γράμματα
κι η Μαριγώ τραγούδια
Τα δυό τους αγαπήθκανε
κανένας δεν το ξέρει
Ο Γιάννος τ’ αποφάσισε
της μάνας του το λέει
Μάνα μ’ τη Μάρω αγαπώ
και θέλω να την πάρω
Τι λές μωρέ παλιόπαιδο
και φιδοδαγκωμένο
Η Μάρω είναι αξαδέλφη σου
πρώτη αξαδέλφισά σου
Κάλιο ν’ ακούσω σάβανο
για να σε σαβανώσω
Παρά ν’ ακούσω στέφανα
για να σε στεφανώσω
Η Μάρω αρραβωνί(ά)ζεται
κι ο Γιάννος ξεψυχάει
Συμπεθεριό και λείψανο
Στο δρόμο γίναν ένα
Κανένας δεν ερώτησε
από τους συμπεθέρους
Η Μάρω ξαντροπιάστηκε
στέκει και τους ρωτάει
Τίνος είναι το λείψανο
με τη χρυσή την κάσα
Του Γιάννου είναι το λείψανο
με τη χρυσή την κάσα
Λιγοθυμάει η λυγερή
και του θανάτου πέφτει
Τα πήραν και τα θάψανε
σε ένα σταυροδρόμι
Ο γιος φυτρώνει κάλαμος
κι η κόρη κυπαρίσσι
Στριφογυρίζει ο κάλαμος
φιλάει το κυπαρίσσι
Για ιδέστε αυτό τ’ αντρόγυνο
το πολυαγαπημένο
Που δε φιλήθκε ζωντανό
φιλιέται αποθαμένο
Πολυφωνικό τραγούδι της αγάπης από την περιοχή του Πωγωνίου που δισκογράφησε το Πολυφωνικό της Αετόπετρας, μαζί με άλλα δεκατρία τραγούδια. Tραγουδιέται και χορευτικά. Ερμηνείες του με το Πολυφωνικό των Κτισμάτων περιλαμβάνονται στους δίσκους “CHANTS POLYPHONIQUES ET MUSIQUE D’EPIRE” (OCORA, 1985) και ¨ΠΟΛΥΦΩΝΙΚΟ ΤΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ» (ΠΑΠΙΓΚΟ, 1994). Σειρά από ηχογραφήσεις του περιλαμβάνονται στο ΑΡΧΕΙΟ ΠΟΛΥΦΩΝΙΚΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ. Μεταφέρθηκε κινηματογραφικά σε ταινία μικρού μήκους από την Lea Binzer. Το τραγούδι προέρχεται από ευρύτατα διαδεδομένη παραλογή και απαντά σε παραλλαγές και σε άλλες περιοχές, όπως σε Θράκη και Κάρπαθο. Συχνά το γυναικείο όνομα αλλάζει σε Βαγγελιώ, Μαρουδιώ κά.
