Φιλιάτες

    39° 36′ 0.22597899840002″ N    20° 18′ 37.0371027708″ E

Κωμόπολη της Θεσπρωτίας

Βρίσκεται στα βόρεια της Θεσπρωτίας και είναι κτισμένη σε μικρό οροπέδιο. Αποτελεί έδρα του ομώνυμου δήμου, ενός από τους δήμους με τα περισσότερα χωριά στην Ελλάδα. 

Δήμος Φιλιατών, ΠΕ Θεσπρωτίας

Ονομασία Οι ντόπιοι συχνά αποκαλούν την πόλη τους Φιλιάτι (το). Στην πρώιμη ελληνιστική περίοδο, αναφέρεται θεσπρωτικό φύλο με το όνομα Φύλατες.

Αποστάσεις 19 χλμ. από Ηγουμενίτσα, 36 χλμ. Παραμυθιά, 83 χλμ. από Ιωάννινα

Υψόμετρο 200m

Κάτοικοι 2512 (απογραφή 2011)

Καταλύματα Διαθέτει πλήθος καταλυμάτων

ΤΟ ΠΟΛΥΦΩΝΙΚΟ ΚΑΡΑΒΑΝΙ ΣΤΟΥΣ ΦΙΛΙΑΤΕΣ

Στους Φιλιάτες εδρεύει ένας από τους δύο Δήμους που πρώτοι στήριξαν την «Άπειρος» (Πολυφωνικό Καραβάνι) στο ξεκίνημα των Διεθνών Συναντήσεων Πολυφωνικού Τραγουδιού. Πέντε διαφορετικοί χώροι έχουν φιλοξενήσει εκδηλώσεις και δράσεις του Πολυφωνικού Καραβανιού. Η πρώτη εκδήλωση πραγματοποιήθηκε το 1999 στην πλατεία Μουργκάνας και ακολούθησαν το 2000, το 2001, το 2004, το 2006, το 2009 και αργότερα, στην κεντρική πλατεία της πόλης, στα προαύλια Σχολείων, στο κτίριο του ΚΙΜΕΘΕ.

Στις συναυλίες συμμετείχαν πολυφωνικοί όμιλοι και σχήματα από Ελλάδα, Αλβανία, Σερβία, Βουλγαρία, Ιταλία. Διοργανώθηκαν, επίσης, κινηματογραφικές προβολές, συζητήσεις, ομιλίες. Παράλληλα, το Πολυφωνικό Καραβάνι ανέπτυξε συνεργασίες με φορείς της πόλης, όπως το Κέντρο Ιστορικών Μελετών Θεσπρωτίας και ο Πολιτιστικός Σύλλογος. Το ΚΙΜΕΘΕ στήριξε με επιστολή συναίνεσης την εγγραφή του Πολυφωνικού Καραβανιού στις Καλές Πρακτικές Διαφύλαξης Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO (2020).

ΚΑΤΑΓΡΑΦΕΣ ΒΙΝΤΕΟ

“Γιάννη μου το μαντήλι σου”, ΜΟΒΑ (Σερβία), Φιλιάτες, Πολυφωνικό Καραβάνι 2001

ΗΧΗΤΙΚΑ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ

«Φίλοι καλώς σας ήβραμε»

Πολυφωνικό Κτισμάτων
Φιλιάτες, Πολυφωνικό Καραβάνι 1999

ΣΤΙΧΟΙ ΤΡΑΓΟΥΔΙΩΝ

Δυο αδέρφια γκαρδιακά λίαρα μάτια και όμορφα

και δυο  πολυαγαπημένα λιάρα μάτια και γραμμένα

μπήκε το δαιμονικό λιάρα μάτια κι όμορφα

και τα ’βαλε να πιαστούνε, λιάρα μάτια και γραμμένα

αγάπησε ο μικρότερος, λιάρα μάτια κι όμορφα

(ωχ!) του πρώτου την γυναίκα, λιάρα μάτια και γραμμένα

ωρ’ νύφη μου σ’ αγαπώ, λιάρα μάτια κι όμορφα

και γυναίκα να σε κάνω λιάρα μάτια και γραμμένα

συ το θέλεις μια φορά, λιάρα μάτια κι όμορφα,

ωρέ και ’γω το θέλω δέκα, λιάρα μάτια και γραμμένα

τι αιτία να του βρω, λιάρα μάτια κι όμορφα

για να πάω να τον σκοτώσω, λιάρα μάτια και γραμμένα

σο ’χει ο πατέρας σου, λιάρα μάτια και όμορφα

ωρέ και αμπέλια και χωράφια, λιάρα μάτια και γραμμένα

συρέ να τα μοιράσεται, λιάρα μάτια και όμορφα

ωρέ τα αμπελοχωραφά σας, λιάρα μάτια και γραμμένα

’συ να πάρεις το καλό, λιάρα μάτια και όμορφα

ωρέ τη μέση το χωράφι, λιάρα μάτια και γραμμένα

δεν θέλει και αν δε στρέχτει, λιάρα μάτια και όμορφα

ρίξε και σκότωσέ τον, λιάρα μάτια και γραμμένα

έλα μωρ’ αδερφούλη μου, λιάρα μάτια και όμορφα

έλα για να μοιράσομαι, λιάρα μάτια και όμορφα

τ’ αμπελοχωραφά μας, λιάρα μάτια και γραμμένα.

Γιατί μωρ’ αδερφούλη μου, λιάρα μάτια και όμορφα

ωρέ ’κους τα γυναικολόγια, λιάρα μάτια και γραμμένα

Βγάζει το σπαθάρι με το χρυσό θηκάρι

της κόβει το κεφάλι στο μύλο το πηγαίνει

– Άλεσε, μύλε άλεσε της κούρβας το κεφάλι.

κάνε τ’ αλέυρι κόκκινο και την πασπάλι μαυρό

για να ’ρχονται οι γραμματικοί να παίρνουνε μελάνι

και να’ ρχονται και οι όμορφες να παίρνουν κοκκινάδι.

 

Τραγουδήθηκε από την Μαρίνα Αγγελοπούλου, γέννημα Τσαμαντιώτισσα, παντρεμένη στο Βαβούρι, σε εκδήλωση του Πολυφωνικού Καραβανιού το 2002 στους Φιλιάτες, με συνοδεία από μέλη του πολυφωνικού συνόλου «Χαονία». Το τραγούδι είναι ευρύτερα διαδεδομένο, σε κάποια συλλογή, μάλιστα, συνοδεύεται από το σχόλιο «είναι εμφανής η διδακτική διάθεση του τραγουδιού»! Στο Εργαστήρι Πολυφωνίας του Πολυφωνικού Καραβανιού διδάσκεται με τους ακόλουθους στίχους, με ερμηνεία που βασίζεται στον τρόπο των Κτισμάτων Πωγωνίου. Δισκογραφήθηκε από το Πολυφωνικό των Κτισμάτων στην έκδοση «ΠΟΛΥΦΩΝΙΚΟ ΤΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ» (Λύρα, Πάπιγκο 1994) με τον τίτλο «Τρία καλά ’ναι στο ντουνιά». Η ηχογράφηση δεν περιλαμβάνει τις τελευταίες τρεις στροφές

 

(Ωχ) Τίποτε δεν εζήλεψα

Σ’ τούτον απάνω κόσμο

 

(Ωχ) μον΄ τ΄ άλογο το γρήγορο

Και τ’ άξιο το ζευγάρι

 

Και την γυναίκα την καλή

Που να τιμάει τον άντρα

 

Όπου τον κούει σκώνεται

Κι όπου τον βλέπει στρώνει

 

Ήταν δυο αδέλφια γκαρδιακά

Δυο πολυαγαπημένα

 

Αγάπης΄ο μικρότερος

Του μέγα τη γυναίκα

 

– Νύφη μ’ εγώ σε αγαπώ

Και θέλω να σε πάρω

 

– Εσύ αν με θέλεις μια και δυο

Εγώ σε θέλω δέκα

 

Σκότως΄τον αδελφούλη σου

Και συ να με κερδίσεις

 

– Τι αφορμή για να του βρώ

Νύφη μ’ να τον σκοτώσω;

 

– Πατέρα σας σας άφησε

Αμπέλια και χωράφια

 

Σύρτε να τα μοιράσετε

και κει να σκοτωθείτε

 

Τους μαύρους καβαλίκεψαν

Στα μούλκια τους πηγαίνουν

 

Και δέσανε τους μαύρους τους

Από ελιάς κλωνάρι

 

Τσ΄εκεί αδερφέ τον μαύρο σου

Τσ’ εκεί θα κλωτσιστούνε

Και μείς θα σκοτωθούμε

 

Παραλλαγές του τραγουδιού στη στιχουργική του πληρότητα υπάρχουν στα βιβλία ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΒΟΡΕΙΟ ΗΠΕΙΡΟ (Γρηγόρης Κατσαλίδας, Gutenberg) σελ. 78-81 και ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΒΟΡΕΙΟΥ ΗΠΕΙΡΟΥ (Ν. Λύτης – Π. Φωτίου, Νεφέλη) σελ 55-56. Και οι δυο καταγραφές έχουν σαν τίτλο και πρώτο στίχο το «Ήταν δυ’ αδέρφια γκαρδιακά». Στιχουργική καταγραφή με τον τίτλο «Τρία καλά ‘ναι στο ντουνιά» περιλαμβάνεται στο βιβλίο του πρεσβ. Χρήστου Μάτσια ΠΩΓΩΝΙ – ΔΕΡΟΠΟΛΗ (Δωδώνη, 1985, σελ. 209). Κάποιοι από τους συγγραφείς κατατάσσουν το τραγούδι στους θρύλους και τις παραλογές όπως άλλωστε και ο Γιώργος Ιωάννου στην έκδοση ΠΑΡΑΛΟΓΕΣ (Εστία, 1996) σελ. 88-90. Χορεύεται στα δύο.


Warning: Illegal string offset 'slug' in /home/whbryaa/www/wp-includes/class-wp-list-util.php on line 170

Warning: Illegal string offset 'slug' in /home/whbryaa/www/wp-includes/class-wp-list-util.php on line 170