Καλή πρακτική διαφύλαξης Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς UNESCO
Κεφαλοχώρι της Θεσπρωτίας
Βρίσκεται νοτιοανατολικά από την Ηγουμενίτσα στη διαδρομή προς Πρέβεζα, χτισμένο σε πεδινή περιοχή. Ιδρύθηκε το 1430 από τους Ενετούς, ήκμασε της οθωμανικής κυριαρχίας.
Δήμος Ηγουμενίτσας, ΠΕ Θεσπρωτίας
Αποστάσεις 19 χλμ, από Παραμυθιά, 25 χλμ. από Ηγουμενίτσα
Υψόμετρο 171m
Κάτοικοι 679 (απογραφή 2011)
Καταλύματα Στην περιοχή υπάρχουν ενοικιαζόμενα δωμάτια και ξενώνες. Τα πλησιέστερα ξενοδοχεία βρίσκονται στη Πάργα και την Ηγουμενίτσα.
Το Μαργαρίτι καλωσορίζει περιοδικά εκδηλώσεις του Πολυφωνικού Καραβανιού. η πρώτη εκδήλωση είχε πραγματοποιηθεί στο χώρο του γηπέδου το 2004, ενώ η κεντρική πλατεία έχει φιλοξενήσει δύο εκδηλώσεις, το 2013 και το 2019. Ο Δήμος Ηγουμενίτσας και ο Πολιτιστικός Σύλλογος Μαργαριτίου στήριξαν την «Άπειρος» (Πολυφωνικό Καραβάνι) στην πραγματοποίηση των εκδηλώσεων. Στις εκδηλώσεις συμμετείχαν πολυφωνικοί όμιλοι και σχήματα καθώς και οργανικές κομπανίες από Ελλάδα, Αλβανία και Βουλγαρία.
Βλάχικο πολυφωνικό τραγούδι
Βλάχοι Αndon Poci
Mαργαρίτι, Πολυφωνικό Καραβάνι 2004
Στη μέση στα Τσιαρίτσιανα, στη μέσ’ από τη χώρα
μπουλουκπασσιάδες κάθουνταν όλου Μαργαριτιώτες,
κι ακούρμεναν τομ πόλεμο, πως πολεμάν στο Σούλι·
ρίχνουν τα τόπια σα βροχή, γκιουλέδες σα χαλάζι,
κι αυτά τα λιανοτούφικα σαν άμμο του θαλάσσου·
πως πολεμάν μικρά παιδιά, γυναίκες σαν κ’ οι άντροι,
πως πολεμάει η Τσιαβέλλαινα σαν πρώτος καπετάνος,
σέρνει φουσέκια στημ ποδιά, στουρνάργια στο ζουνάρι.
Τραγούδι από την παλαιότατη συλλογή του Χασιώτη (1883), με αναφορές στους Μαργαριτιώτες που η φήμη τους είχε τραγουδηθεί. Στο ιστορικό κεφαλοχώρι της Θεσπρωτίας, με χαρακτηριστικά κωμόπολης σήμερα, στις εκδηλώσεις του Πολυφωνικού Καραβανιού έχουν τραγουδηθεί και τραγούδια για την Ιστορία, όπως το ακόλουθο, από τις «Κυράδες της Άνω Δερόπολης»:
Να ’μουν μια πετροπέρδικα, Λευτέρη, Λευτέρη
μια πετροπερδικούλα, ωρέ Λευτέρη Τάλιο.
Να πέταγα ψηλά, ψηλά, Λευτέρη, Λευτέρη
ψηλά στα κορφοβούνια, ωρέ Λευτέρη Τάλιο.
Να αγνάντευα το Δέλβινο, Λευτέρη, Λευτέρη
την μάχη του Δελβίνου, ωρέ Λευτέρη Τάλιο.
Πως πολεμάν οι αντάρτες μας, Λευτέρη, Λευτέρη,
με τους γερμαναράδες, ωρέ Λευτέρη Τάλιο.
Μετράν οι αντάρτες τρεις φορές, Λευτέρη, Λευτέρη
και λείπουν τρεις λεβέντες, ωρέ Λευτέρη Τάλιο.
Ο πρώτος ήσουνα εσύ, Λευτέρη, Λευτέρη
και δυο αντάρτες άλλοι, ωρέ Λευτέρη Τάλιο.
Τραγούδια για τον Τάλιο απαντούν στην έκδοση «Δημοτικά τραγούδια της ελληνικής μειονότητας» όπως ετούτο που αναφέρεται ως προερχόμενο από την περιοχή του Βούρκου:
Παιδιά του Βούρκου, λεβεντιές, ακούστ’ ένα χαμπέρι:
οι ναζιστάδες τα σκυλιά σκοτώσαν το Λευτέρη.
Αχ, Λευτέρη, σύντροφέ μας, τίμιε αγωνιστή,
κλαίν’τα πλάγια κι οι ραχούλες όπου σ’ είχαν πρωτοϊδεί.
Ακούστε το και γράψτε το βαθιά μες στην καρδιά σας
ο Λευτέρης χάθηκε, δεν είναι πια κοντά σας.
Κλαίν’ οι σύντροφοι κι οι γέροι, κλαίνε όλα τα παιδιά,
γιατί πρώτος ο Λευτέρης βγήκε για την λευτεριά.
Βουνά όπου τον κρύβετε, πλαγιές που τον κρατάτε,
θέλομε τον Λευτέρη μας να μας του τραγουδάτε.
Να του λέτε: Παρτιζάνοι είναι σ’όλα τα βουνά
και τραγούδια αντηχούνε για τη θεία λευτεριά.
Χαντήραγα περήφανο, πατρίδα του Λευτέρη,
πάει το πρώτο σου παιδί, το πρώτο σου ξεφτέρι.
Αχ, Λευτέρη, σύντροφέ μας, τίμιε αγωνιστή,
κλαίν’ τα πλάγια κι οι ραχούλες όπου σ’ είχαν πρωτοϊδεί.
Σφίξτε το γρόθο σας, παιδιά, κι ώσπου να πολεμούμε,
το δίκιο του Λευτέρη μας ακέριο θα το βρούμε.
Κλαίν’οι σύντροφοι κι οι γέροι, κλαίνε όλα τα παιδιά,
γιατί πρώτος ο Λευτέρης βγήκε για τη λευτεριά.
Τι είν’ το κακό οπόκαμες σ’ εμένα την καημένη,
που μ’ έχε’ η μάνα μ’ μοναχή και αρραβωνιασμένη,
θέλα με κάνει παπαδιά, παπά θέλα μου δώσει·
ανάθεμά σε, γεροντιά, και σεις κοτζαμπασήδες,
βάνετε Τούρκ(ου)ς αρματωλούς, Τούρκους μπουλουκπασιάδες,
κ’ επιάσαταν τομ πόλεμο με τους Μαργαριτιώτες·
πάνουν οι Τούρκοι ανύπαντροι, γυρίζουν παντρεμένοι,
πάνουν κορίτσια για νερό, γυρίζουν φιλημένα.
Τραγούδι από την παλαιότατη συλλογή του Χασιώτη (1883), με αναφορές στους Μαργαριτιώτες που η φήμη τους είχε τραγουδηθεί. Στο ιστορικό κεφαλοχώρι της Θεσπρωτίας, με χαρακτηριστικά κωμόπολης σήμερα, στις εκδηλώσεις του Πολυφωνικού Καραβανιού έχουν τραγουδηθεί και τραγούδια για την Ιστορία, όπως το ακόλουθο, από τις «Κυράδες της Άνω Δερόπολης»:
Να ’μουν μια πετροπέρδικα, Λευτέρη, Λευτέρη
μια πετροπερδικούλα, ωρέ Λευτέρη Τάλιο.
Να πέταγα ψηλά, ψηλά, Λευτέρη, Λευτέρη
ψηλά στα κορφοβούνια, ωρέ Λευτέρη Τάλιο.
Να αγνάντευα το Δέλβινο, Λευτέρη, Λευτέρη
την μάχη του Δελβίνου, ωρέ Λευτέρη Τάλιο.
Πως πολεμάν οι αντάρτες μας, Λευτέρη, Λευτέρη,
με τους γερμαναράδες, ωρέ Λευτέρη Τάλιο.
Μετράν οι αντάρτες τρεις φορές, Λευτέρη, Λευτέρη
και λείπουν τρεις λεβέντες, ωρέ Λευτέρη Τάλιο.
Ο πρώτος ήσουνα εσύ, Λευτέρη, Λευτέρη
και δυο αντάρτες άλλοι, ωρέ Λευτέρη Τάλιο.
Τραγούδια για τον Τάλιο απαντούν στην έκδοση «Δημοτικά τραγούδια της ελληνικής μειονότητας» όπως ετούτο που αναφέρεται ως προερχόμενο από την περιοχή του Βούρκου:
Παιδιά του Βούρκου, λεβεντιές, ακούστ’ ένα χαμπέρι:
οι ναζιστάδες τα σκυλιά σκοτώσαν το Λευτέρη.
Αχ, Λευτέρη, σύντροφέ μας, τίμιε αγωνιστή,
κλαίν’τα πλάγια κι οι ραχούλες όπου σ’ είχαν πρωτοϊδεί.
Ακούστε το και γράψτε το βαθιά μες στην καρδιά σας
ο Λευτέρης χάθηκε, δεν είναι πια κοντά σας.
Κλαίν’ οι σύντροφοι κι οι γέροι, κλαίνε όλα τα παιδιά,
γιατί πρώτος ο Λευτέρης βγήκε για την λευτεριά.
Βουνά όπου τον κρύβετε, πλαγιές που τον κρατάτε,
θέλομε τον Λευτέρη μας να μας του τραγουδάτε.
Να του λέτε: Παρτιζάνοι είναι σ’όλα τα βουνά
και τραγούδια αντηχούνε για τη θεία λευτεριά.
Χαντήραγα περήφανο, πατρίδα του Λευτέρη,
πάει το πρώτο σου παιδί, το πρώτο σου ξεφτέρι.
Αχ, Λευτέρη, σύντροφέ μας, τίμιε αγωνιστή,
κλαίν’ τα πλάγια κι οι ραχούλες όπου σ’ είχαν πρωτοϊδεί.
Σφίξτε το γρόθο σας, παιδιά, κι ώσπου να πολεμούμε,
το δίκιο του Λευτέρη μας ακέριο θα το βρούμε.
Κλαίν’οι σύντροφοι κι οι γέροι, κλαίνε όλα τα παιδιά,
γιατί πρώτος ο Λευτέρης βγήκε για τη λευτεριά.
