Καλή πρακτική διαφύλαξης Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς UNESCO
Πηγές του Καλαμά στα όρια της Μουργκάνας
Διαρρέται από τον παραπόταμο του Καλαμά, Λαγκάβιτσα, στα ανατολικά της Μουργκάνας, μεταξύ των χωριών Λίστα και Καλλιθέα.
Δήμος Φιλιατών ΠΕ Θεσπρωτίας
Άλλη Ονομασία “Μάνα του Νερού”
Αποστάσεις 13 χλμ. από Βροσίνα, 21 χλμ. από Τσαμαντά, 41 χλμ. από Φιλιάτες, 44 χλμ. από Δελβινάκι
Υψόμετρο 197m
Καταλύματα Πλησιέστεροι ξενώνες βρίσκονται στο χωριό Καλλιθεά (Τσαρακλιμάνι) και στο χωριό Λιάς.
Κάποιες φυσικές τοποθεσίες αποτελούν κύριους, διαχρονικούς σταθμούς στο μεγάλο ταξίδι των φωνών. Η Λαγγάβιτσα, ή αλλιώς «Μάνα νερού», με τις πηγές της που καταλήγουν στον Καλαμά, αποτελεί μια από τις πιο αγαπημένες επιστροφές του Πολυφωνικού Καραβανιού. Εδώ στήθηκε το μεσημεριανό γεύμα των συνταξιδιωτών της 1ης Διεθνούς Συνάντησης Πολυφωνικού Τραγουδιού, στη διαδρομή από Πωγώνι για Φιλιάτες. Κι εκεί όπου έτρωγαν, «απρόοπτα» ξεπρόβαλε μια κομπανία από τη μεριά του ποταμού και ξεκίνησε ένα αξέχαστο γλέντι.
Η Λαγγάβιτσα, από τότε, είναι πάντα σταθμός στις διαδρομές του Πολυφωνικού Καραβανιού. Εδώ στήνονται κάθε τόσο μικρές εκδηλώσεις, εδώ κολατσίζουν οι συνταξιδιώτες, εδώ κολυμπούν στο ποτάμι, εδώ τραγουδούν με το ίσο του ποταμού, πηγαία και αδιαμεσολάβητα. Εδώ, επίσης, πραγματοποιούνται σεμινάρια του Εργαστηρίου Πολυφωνίας που συνταξιδεύει με το Πολυφωνικό Καραβάνι από το 2004. Πόσοι και πόσοι νέοι άνθρωποι δεν τραγούδησαν εδώ πολυφωνικό για πρώτη φορά. Εδώ, κάποιες φορές, στήνεται η ελεύθερη, περιοδεύουσα κατασκήνωση του Πολυφωνικού Καραβανιού.
Σέρβικο πολυφωνικό τραγούδι
“MOBA” (Σερβία)
Λαγκάβιτσα, Πολυφωνικό Καραβάνι 2004
Βλάχα πλέ –
βλάχα πλένει στο ποτάμι
Μωρ’ βλάχα πλέ-
βλάχα πλένει στο ποτάμι
Κι άλλη βλα – κι άλλη βλάχα τη ρωτάει
Μωρ’ κι άλλη βλά- κι άλλη βλάχα τη ρωτάει
Βλάχα μ’ τι – βλάχα τι ’σαι σκουμπωμένη
Μωρ βλάχα μ’ τι – βλάχα μ’ τι ’σαι σκουμπωμένη
Και βαριά – και βαριά βαλαντωμένη
Μωρ’ και βαριά – και βαριά βαλαντωμένη
Τι είναι τα νύ- τι ειν΄τα νύχια σου βαμμένα
Μωρ’ τι ειν’ τα νύχια σου βαμμένα
Τα μαλλιά – τα μαλλιά σου μπερδεμένα
Μωρ΄ τα μαλλιά – τα μαλλιά σου μπερδεμένα
Βλάχα μ’ κρε- βλάxα μ΄ κρέμεται η σογιά σου
Μωρ’ βλάχα κρε- βλάχα μ΄κρέμεται η σογιά σου
Και λερώ – και λερώνεται η σογιά σου
Μωρ’ και λερώ – και λερώνεται η σογιά σου
Τραγούδι από εκείνα που μαθαίνουν οι συμμετέχοντες στα επιτόπια σεμινάρια του Εργαστηρίου Πολυφωνίας του Πολυφωνικού Καραβανιού. Οι τόποι που διδάσκεται κάθε τραγούδι σχετίζεται με τις αναφορπές ή την προέλευσή του και τούτο το τραγούδι ήταν εκείνο που, συχνά, διδάσκονται στην Λαγγάβιτσα, την «μάνα του νερού» όπως αποκαλούν άλλοι συντοπίτες ετούτο το μαγικό μέρος με τις πηγές. Πρόκειται για από τα πιο εμβληματικά πολυφωνικά τραγούδια του Πωγωνίου κι ευρύτερα. Δισκογραφήθηκε πρώτη φορά, με οργανική συνοδεία από όμιλο Γλυνιωτών τη δεκαετία του ’30 (γνωστοί, πια, ως «πέντε Γλυνιώτες»). Στα νεότερα χρόνια δισκογραφήθηκε από το πολυφωνικό των Κτισμάτων σε τρεις διαφορετικές εκδόσεις, σε διαφορετικές δεκαετίες, σε Ελλάδα και Γαλλία. Στο Αρχείο Πολυφωνικού Τραγουδιού έχουν μεταγραφεί στιχουργικές παραλλαγές του τραγουδιού από σειρά συλλογών, ανάμεσά τους των Π. Φωτίου/Ν. Λύτη, Χρ. Μάτσια, Ν. Δημητρίου, Λ. Νάτση. Στην τελευταία, που προέρχεται από το κοντινό Βαβούρι της Μουργκάνας, περιέχεται ως εξής:
Βλάχα πλένει στο ποτάμι
κι άλλη βλάχα τη ρωτάει.
– Βλάχα κρέμεται η σογιά σου
και λερώνεται η ποδιά σου.
– Τι σε μέλει εσέ λεβέντη
για τα ρούχα τα δικά μου;
Βλάχα πλένει στο ποτάμι
κι άλλη Βλάχα τη ρωτάει.
– Βλάχα τι είσαι σκουμπωμένη
και βαριά βαλαντισμένη;
