Καλή πρακτική διαφύλαξης Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς UNESCO
Συνοριακό χωριό του Πωγωνίου
Βρίσκεται στα δυτικά του όρους Μακρύκαμπος και πάνω από το νοτιοανατολικό χείλος του κάμπου της Δερόπολης.
Δήμος Πωγωνίου, ΠΕ Ιωαννίνων
Παλαιότερη ονομασία Μποζανίκο
Αποστάσεις 15 χλμ. από Πωγωνιανή, 27 χλμ. από Κακαβιά, 68 χλμ. από Ιωάννινα
Υψόμετρο 841m
Κάτοικοι 14 (απογραφή 2011), κάτοικος τον χειμώνα μία [1]
Καταλύματα Πλησιέστεροι ξενώνες βρίσκονται στο Δελβινάκι.
Το Ορεινό, ακρώρειο χωριό του Πωγωνίου με μια μόλις κάτοικο πια, το 1990 «πρωταγωνιστούσε» στο ντοκιμαντέρ του Παναγιώτη Καρκανεβάτου «Ένα τραγούδι για την Ήπειρο» που, με επιμέλεια του Λάμπρου Λιάβα, ήταν αφιερωμένο στο πολυφωνικό τραγούδι. Αυτό ήταν και το έναυσμα για να χαρτογραφηθεί στο μεγάλο ταξίδι των φωνών, αποτελώντας κατοπινά σταθερό σταθμό στη συλλογική ιχνηλασία στην παραμεθόρια διαδρομή Ποντικάτες – Ζάβροχο, από όπου διαβαίνει κάθε Mεγάλο Πολυφωνικό Καραβάνι.
Το 2015 πραγματοποιήθηκε η πρώτη συλλογική επιτόπια καταγραφή με την μόνη κάτοικο του χωριού, την κυρία Σοφία, με την οποία αναπτύχθηκε σχέση των συνταξιδιωτών και ακολουθούν τακτικές επισκέψεις και συναντήσεις μαζί της κάθε καλοκαίρι αλλά και χειμώνες. Τα υλικά από τις καταγραφές κοντά της και στο Ορεινό αποτελούν μέρος του ντοκιμαντέρ παραγωγής του Πολυφωνικού Καραβανιού «Χωριό ένα, κάτοικος μία».
«Βλάχα πλένει στο ποτάμι»
Συνταξιδιώτες του Πολυφωνικού Καραβανιού
Ορεινό, Πολυφωνικό Kαραβάνι 2021
Γιάννη μου το μαντήλι σου
Τι το ’χεις λερωμένο μωρέ Γιάννη μου
τι το ’χεις λερωμένο ωχ λεβέντη μου
Το λέρωσε η ξενιτιά τα έρημα τα ξένα
Για δεν το πλένεις με νερό, για δεν το σαπουνίζεις
Δώσ’ μου το μένα Γιάννη μου, να σου το μοσχοπλύνω
Πέντε ποτάμια το ’πλεναν κι έβαψαν και τα πέντε
Εκεί περνάει ένα πουλί κι έβαψαν τα φτερά του
Κι έβαψε ο ήλιος ο μισός και το φεγγάρι ακέριο
Ένα από τα πιο εμβληματικά ηπειρώτικα τραγούδια της ξενιτιάς που τραγουδιέται ως μονωδία με οργανική συνοδεία σε όλη την Ήπειρο και ως πολυφωνικό τραγούδι, με διάφορες μελωδικές γραμμές, στις περιοχές της ηπειρώτικης πολυφωνίας, ιδιαίτερα στο Πωγώνι και το Άνω Πωγώνι. Πολυφωνικές εκδοχές /ερμηνείες έχουν δισκογραφηθεί με το Πολυφωνικό των Κτισμάτων στον δίσκο «ΠΟΛΥΦΩΝΙΚΟ ΤΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ» («Λύρα», « Πάπιγκο») αλλά και με όμιλο της Πολύτσανης, με άλλη μελωδική γραμμή και ανάπτυξη, στο δίσκο «ΠΟΛΥΦΩΝΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΗΣ ΒΟΡΕΙΟΥ ΗΠΕΙΡΟΥ» (Ίδρυμα Βορειοηπειρωτικών Ερευνών1994). Το Αρχείο Πολυφωνικού Τραγουδιού του Πολυφωνικού Καραβανιού διαθέτει πλήθος ηχογραφήσεων με τα Κτίσματα, τη Δερβιτσάνη, τη «Χαονία», το «Πολύφωνιο», αυτοσχέδιο όμιλο της Πόβλας κά
Ένα από τα τραγούδια που τραγούδησαν οι συνταξιδιώτες του Πολυφωνικού Καραβανιού το 2015, γνωρίζοντας την μόνη κάτοικο του χωριού Ορεινού, την κυρία Σοφία Δημητρίου. Το τραγούδι όπως απαντά στην εξαίρετη δισκογραφική έκδοση του Ιδρύματος Βορειοηπειρωτικών Ερευνών «Πολυφωνικά τραγούδια Βορείου Ηπείρου»:
Γιάννη μου το, Γιάννη μου το, Γιάννη μου το μαντήλι σου
τι τόχεις λερωμένο /μωρέ / Γιάννη μου. (δις)
Γιάννη μου /μωρέ / ξενιτεμένε Γιάννη μου /μωρέ / βασανισμένε /μωρέ / Γιάννη μου.
Το λέρωσε, το λέρωσε /μωρέ / η ξενιτιά
τα έρημα τα ξένα /μωρέ / Γιάννη μου (δις)
Γιάννη μου /μωρέ / ξενιτεμένε Γιάννη μου /μωρέ / βασανισμένε /μωρέ / Γιάννη μου.
Πέντε ποτά-, πέντε ποτάμια, πέντε ποτάμια, το ‘πλυναν
και βάψαν και τα πέντε, /μωρέ / Γιάννη μου. (δις)
Γιάννη μου /μωρέ / ξενιτεμένε Γιάννη μου /μωρέ / βασανισμένε /μωρέ / Γιάννη μου.
