Καλή πρακτική διαφύλαξης Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς UNESCO
Κεφαλοχώρι του Άνω Καλαμά
Βρίσκεται σε πεδινή περιοχή ανατολικά του όρους Κασσιδιάρης.
Παλαιότερα έδρα του δήμου Άνω Καλαμά.
Δήμος Πωγωνίου, ΠΕ Ιωαννίνων
Παλαιότερη ονομασία Πογδόριανη
Αποστάσεις 46 χλμ. από Ιωάννινα, 42 χλμ. από Κόνιτσα, 20 χλμ. από Δελβινάκι
Υψόμετρο 400m
Κάτοικοι 722 (απογραφή 2011)
Καταλύματα Οι πλησιέστεροι ξενώνες βρίσκονται στη Σιταριά, στα Άνω Ραβένια, στο Καλπάκι, στο Δελβινάκι και στα Κάτω Πεδινά.
O Παρακάλαμος έχει ξεχωριστή θέση στον χάρτη της ζώσας πολυφωνίας, με το χαρακτηριστικό του αχό και το μοιρολόι, γνωστά και από την δισκογράφηση ομίλου γυναικών στις αρχές της δεκαετίας του 90. Οι πρωτεργάτες του Πολυφωνικού Καραβανιού το 1999 συνέβαλαν στην ενεργοποίηση πολυφωνικού ομίλου του χωριού. Ο όμιλος, με τη στήριξη και του οικείου Δήμου, συμμετείχε στην 1η Διεθνή Συνάντηση Πολυφωνικού Τραγουδιού και, λίγο μετά, στην 1η Μεγάλη Συναυλία Πολυφωνικού Τραγουδιού στο «Παλλάς», στην Αθήνα.
Ο όμιλος του Παρακάλαμου συνταξίδεψε για χρόνια με το Πολυφωνικό Καραβάνι σε πλήθος εκδηλώσεων στην Ήπειρο και την Αθήνα, ενώ με τους βιωματικούς ερμηνευτές του πραγματοποιήθηκαν επιτόπια σεμινάρια, συλλογικές επιτόπιες καταγραφές, ανταμώματα σε εποχιακά Πολυφωνικά Καραβάνια (2006-2020). Αναπτύχθηκαν σχέσεις ζωής με κορυφαίους ερμηνευτές, ιδιαίτερα τις αξέχαστες κυρά Όλγα και κυρά Φρόσω, οι κάμαρές τους καλωσόριζαν μέχρι τέλους τους συνταξιδιώτες.
Μοιρολόι
Όλγα Μπίκα, Φρόσω Χαρίση, Παρακάλαμος
«Θέατρο Πέτρας», cd “Φωνές της Πέτρας» 2004
Χαριτωμένη συντροφιά μου λέει να τραγουδήσω,
και εγώ τους λέγω δεν μπορώ, τους λέγω δεν το ξέρω.
Τραβάτε με να σηκωθώ και βάλτε με να κάτσω,
και φέρτε μου παλιό κρασί, να πιω για να μεθύσω.
και φέρτε και τον ταμπουρά να τον πικρολαλήσω
να πω τραγούδια θλιβερά και παραπονεμένα.
Χωρίζει η μάνα το παιδί και το παιδί την μάνα,
χωρίζει και το αντρόγυνο το πολυαγαπημένο.
Στον τόπο που χωρίζονται χορτάρι δεν φυτρώνει
και αν θα φυτρώσει ‘κανα κλωνί, το λεν αλησμοχόρτι.
Ένα από τα πλέον εμβληματικά ηπειρώτικα πολυφωνικά τραγούδια της ξενιτιάς. Απαντά, με μουσικές παραλλαγές, σε διάφορες περιοχές. Έχει δισκογραφηθεί με ομίλους από τον Παρακάλαμο και το Δολό Πωγωνίου, σε σειρά εκδόσεων, με πρώτη την «Ηπειρώτικη Μουσική Παράδοση». Επιτόπια καταγραφή του τραγουδιού, με όμιλο από τα Κτίσματα Πωγωνίου, συμπεριέλαβε στην τηλεοπτική εκπομπή «Μουσικό Οδοιπορικό» η Δόμνα Σαμίου Απαντά σε πλήθος στιχουργικών παραλλαγών σε σειρά συλλογών. Η συγκεκριμένη εκδοχή βασίζεται σε επιτόπιες καταγραφές του Πολυφωνικού Καραβανιού κοντά στις αδελφές Φρόσω Χαρίση και Όλγα Μπίκα και πολυφωνικό όμιλο στον Παρακάλαμο. H αξέχαστη κυρά Φρόσω και η κυρά ̈Ολγα ήταν γνωστές και για το μοιρολόι τους.
